Zabytki

Historia pozostawiła na terenie obecnego powiatu piotrkowskiego wiele cennych zabytków. Należy do nich unikalny w skali europejskiej zespół poklasztornych budowli w nadpilicznym Sulejowie.

Opactwo Cystersów w Sulejowie-Podklasztorzu
Jest to najbardziej znany zabytek architektury romańskiej w Polsce. Opactwo zostało zbudowane w latach 1177-1232 przez cystersów sprowadzonych tutaj w 1176 roku przez Kazimierza Sprawiedliwego. Z zespołu budynków opactwa do naszych czasów zachował się romański kościół z kapitularzem, część murów obronnych oraz szereg budynków gospodarczych, w których znajduje się hotel (z restauracją, kawiarnią, sauną oraz krytą pływalnią) i muzeum poświęcone historii opactwa. Dawną świetność odzyskuje kościół, będący najstarszą budowlą zespołu pocysterskiego. Świątynia, wzniesiona w kształcie krzyża, posiada dwa portale: przy głównym wejściu do kościoła oraz przy wejściu od dawnego krużganka klasztornego. Szczególnie cenny jest pierwszy z nich, posiadający w górnej części tympanon z XII wieku.

Pałac biskupów kujawskich w Wolborzu
Ozdobą Wolborza jest okazały zespół pałacowy, należący do najświetniejszych rezydencji magnackich w Polsce z okresu późnego baroku. Został on zbudowany w latach 1768-1773 z przeznaczeniem na letnią rezydencję biskupów kujawskich w stylu późnobarokowym. Najstarszym zabytkiem Wolborza jest kościół prarafialny pw. Św. Mikołaja, zbudowany prawdopodobnie w XV wieku. Ta gotycka, jednonawowa świątynia po pożarze w 1549 roku została odbudowana i powiększona. Efektem przebudowy wolborskiego kościoła w 1766 roku jest piękny, barokowy hełm wieży. Również w Wolborzu znajduje się rynek tworzący wraz z przyległymi uliczkami w kształcie wrzeciona unikatowy układ urbanistyczny z XIII wieku. Warto wspomnieć, że w Wolborzu urodził się i działał Andrzej Frycz Modrzewski.

Bąkowa Góra
Historia i legenda splotły się w Bąkowej Górze (gmina Ręczno). Znajduje się tu najstarsza budowla świecka powiatu piotrkowskiego. Na wysokim kamiennym wzgórzu wznoszą się ruiny zamku Bąków zbudowanego w stylu romańskim na przełomie XIII i XIV wieku. Tuż obok znajduje się Ośrodek Pracy Twórczej z malowniczo położonym hotelem „Spichlerz” z widokiem na okolicę. Na stoku góry w drugiej połowie XVIII wieku właściciele pobliskich Majkowic Małachowscy zbudowali murowany dwór. W odrestaurowanym dworku Małachowskich funkcjonuje galeria sztuki, a w ruinach zamku organizowane są koncerty. Stary, wspaniały park, widoki na dolinę Pilicy tworzą niepowtarzalną atmosferę tego miejsca.

Ruiny zamku w Majkowicach
W Majkowicach (gmina Ręczno) do naszych czasów przetrwały ruiny renesansowego zamku z XVI w.

Obiekty zabytkowe w Skotnikach
We wsi Skotniki w gminie Aleksandrów do dzisiejszych czasów przetrwał drewniany poźnogotycki kościółek parafialny zbudowany w 1528 roku. Również w Skotnikach znajduje się piętrowy, murowany dwór, będący cennym przykładem późnorenesansowej architektury reprezentacyjnej.

Zabytki Witowa
Cennym zabytkiem dawnego budownictwa obronnego jest przykościelna wieża w Witowie (gmina Sulejów). Była ona niegdyś basztą wjazdowa, stanowiącą najważniejszy element gotyckiego założenia obronnego Norbertanów. Została wzniesiona wraz z całym systemem obwarowań około 1470 roku. Do dzisiaj w wieży zachowały się ślady dawnych urządzeń obronnych, a także gotyckie sklepienie łukowe i rzeźbione w piaskowcu odrzwia poźnogotyckie. Z dawnego późnobarokowego zespołu norbertańskiego w Witowie zachowały się do dzisiaj kościół p.w. Św. Małgorzaty oraz jedno skrzydło klasztoru. W Witowie na uwagę zasługuje drewniany kościół cmentarny p.w. Św. Marcina. Kościółek zbudowany przed 1657 rokiem, został odbudowany po szwedzkim „potopie”. Jego wyposażenie pochodzi niemal w całości z ponorbertańskiego XVII-wiecznego kościoła w Witowie. ;